15 książek, które każdy powinien przeczytać!
Niełatwo ułożyć listę książek, które powinien przeczytać każdy: ilu jest ekspertów i miłośników literatury, tyle rankingów. Poniżej zamieszczono spis 15 ważnych tekstów, po które warto sięgnąć przynajmniej raz w życiu. Trwająca pandemia koronawirusa, i związane z nią ograniczenie przez wielu aktywności poza domem, może być dobrym momentem na zanurzenia się w lekturze.
1/15 „Mały Książę” – Antoine de Saint – Exupéry
Ponadczasowa niewielka powieść francuskiego pisarza natychmiastowo i na stałe weszła do kanonu literatury światowej. Pod płaszczykiem opowieści skierowanej do dzieci, autor w warstwie symbolicznej przemyca wartości uniwersalne dotyczące dorastania, miłości, przyjaźni, bycia w świecie czy niezbywalnej odpowiedzialności za drugą istotę.
2/15 „Sto lat samotności” – Gabriel García Márquez
Arcydzieło literatury iberoamerykańskiej, fundamentalna dla realizmu magicznego powieść uznana, tuż po „Don Kichocie” za najważniejszą książkę kręgu kulturowego języka hiszpańskiego. Opowiada nietypową, pełną cudowności wielopokoleniową historię rodziny Buendiów – założycieli wioski Macondo.
Południowoamerykański świat Márqueza jest miejscem, w którym przenikają się wątki znane z mitologii, Biblii, baśni, jednocześnie komentując współczesne wydarzenia polityczne.
3/15 „Dziennik Anny Frank” – Anne Frank
Wstrząsające wyznania oparte na fragmentach pamiętnika kilkunastoletniej dziewczynki, która wraz ze swoją żydowską rodziną musiała przez ponad dwa lata ukrywać się przed prześladowaniami ze strony nazistów. Ostatni zapisek powstał 1 sierpnia 1944 roku – na trzy dni przed aresztowaniem i wywiezieniem do obozu koncentracyjnego mieszkańców kryjówki.
Książka jest przejmującym świadectwem wojny i okrucieństwa, obserwowanego z perspektywy dziecka, dopiero co wchodzącego w brutalny świat dorosłych.
4/15 „Jądro ciemności” – Joseph Conrad
Chociaż od pierwszego wydania minęło przeszło sto lat, powieść Conrada wciąż jest aktualna. Problematyka kolonializmu, rasizmu, pierwotnej wrogości wobec Innego inspirowała wielu twórców (fabułę książki przeniósł w realia wojny w Wietnamie Francisc Ford Copolla w „Czasie Apokalipsy”).
Kapitan małego statku Marlow płynie w górę rzeki Kongo, w poszukiwaniu Kurtza, agenta kolonii. Podczas podróży obserwuje zachowania kolonizatorów wobec rdzennej ludności.
5/15 „Mistrz i Małgorzata” – Michaił Bułhakow
Opus magnum rosyjskiego pisarza, jedna z najważniejszych książek XX wieku. Wciąż pozostaje niedoczytana ze względu na mnogość symboli i liczne niedopowiedzenia.
Akcja powieści rozgrywa się równolegle na dwóch płaszczyznach: historia tytułowego Mistrza, autora opowieści o Poncjuszu Piłacie, i jego miłości do Małgorzaty Nikołajewny, przeplata się z wizytą Wolanda – szatana, który wraz ze swoją świtą przybywa do Moskwy, by wyprawić bal.
Całość wzbogacona jest o reminiscencje historyczno-apokryficzne dotyczące procesu Jeszui Ha-Nocri, sądzonego przez Piłata za podburzanie jerozolimskiej ludności.
6/15 „Zabójstwo Rogera Ackroyda” – Agata Christie
Jedna z ważniejszych książek w dorobku brytyjskiej królowej kryminału. Chociaż napisana w 1926 roku stosuje środki charakterystyczne dla literatury postmodernistycznej, zaprasza czytelnika do gry, zaskakuje, zwodzi.
Pierwszoosobowy narrator, wiejski lekarz James Sheppard, opowiada historię morderstwa swego przyjaciela Rogera Ackroyda. Jednym z bohaterów powieści jest detektyw Herkules Poirot występujący w ponad trzydziestu książkach Christie.
7/15 „Dżuma” – Albert Camus
Powieść paraboliczna, która obok „Obcego” i „Upadku”, znacznie przyczyniła się do decyzji komitetu o uhonorowaniu autora literacką Nagrodą Nobla.
Akcja książki rozgrywa się w pustoszonym przez epidemię Oranie w latach czterdziestych XX wieku. To jednak tylko dosłowne rozumienie utworu, który w swej warstwie metaforycznej jest znacznie bogatszy.
Opowiada między innymi o obecności zła w świecie, człowieczych rozterkach i wątpliwościach, a przede wszystkim o ludziach postawionych w sytuacji granicznej, ich sposobie myślenia, podjętych decyzjach.
8/15 „Proces” – Franz Kafka
Powieść surrealistyczna opublikowana pośmiertnie, wbrew woli samego autora, w 1925 roku. Jest niemalże przepowiednią, gdyż opisywana przez Kafkę absurdalna machina totalitarna, w którą wtłoczony został Józef K., kojarzyć się może z późniejszymi systemami totalitarnymi.
Główny bohater utworu zostaje aresztowany, oskarżony i skazany za czyn, którego nie popełnił. Narracja utworu jest mieszaniną absurdu, charakterystycznego dla surrealizmu i oniryzmu, gdyż świat przedstawiony nosi znamiona koszmaru.
9/15 „Umiłowana” – Toni Morrison
Najbardziej uznana powieść amerykańskiej pisarki opowiadająca o losach dziewiętnastowiecznej afroamerykańskiej niewolnicy, która zamordowała swoją córkę, by ta nie podzieliła losu matki i nie została niewolnicą. Sethe, główna bohaterka utworu, żyje w domu nawiedzanym przez ducha swej córeczki.
Całość inspirowana jest historią niewolnicy Margaret Garner, która chciała zabić siebie i dzieci, tuż po ucieczce z plantacji swego pana.
W 1993 roku Toni Morrison została uhonorowana literacką Nagrodą Nobla za „przedstawienie najważniejszych problemów amerykańskiej rzeczywistości”.
10/15 „Jeden dzień Iwana Denisowicza” – Aleksander Sołżenicyn
Mniej znane niż „Archipelag GUŁag”, lecz przejmujące i niezwykle realistyczne opowiadanie rosyjskiego pisarza. Książka opisuje jeden dzień z życia więźnia sowieckiego łagru, Iwana Denisowicza Szuchowa.
Debiutancki utwór Sołżenicyna zawiera w sobie wątki autobiograficzne, jest świadectwem codziennego okrucieństwa strażników i bezwzględnych, nieludzkich warunków panujących w obozie.
11/15 „Sklepy cynamonowe”/„Sanatorium pod Klepsydrą” – Bruno Schulz
Oba cykle utworów są niezwykle impresyjną, precyzyjnie skonstruowaną kroniką życia małomiasteczkowych Żydów. Schulz z właściwą dla siebie manierą godzi rzeczywistość ze snem, łączy język metafory z codzienną mową.
Głównym bohaterem opowiadań jest Ojciec – kupiec, eksperymentator, marzyciel, opisywany i poznawany jednak z perspektywy narratora, którym jest młody chłopiec.
Jak słusznie zauważył Czesław Miłosz: „Wszystkie jego opowieści są powiązane osobą narratora, który jest nieco fantasmagorycznym ja autora”.
12/15 „Doktor Żywago” – Borys Pasternak
Książka opowiadająca losy lekarza Jurija Żywagi jest przede wszystkim podróżą po Rosji, jej najodleglejszych rubieżach, po jej dwudziestowiecznej historii, począwszy od rewolucji październikowej aż do lat trzydziestych.
Ponadto jest także podróżą do wnętrza człowieka, niezgodą na jego unifikacje, obroną indywidualności i autonomiczności jednostki w starciu z siłą rewolucji, a także historią miłości, która potrafi przezwyciężyć niemalże wszystko, co stanie jej na drodze.
13/15 „Zabić drozda” – Harper Lee
Napisana prostym językiem, lecz poruszająca niezwykle ważne problemy powieść amerykańskiej pisarki została opublikowana w 1960 roku.
Opowiada historię młodego Murzyna, który zostaje oskarżony o gwałt na białej dziewczynie. Ojciec dwójki bohaterów, adwokat Atticus Finch, decyduje się na obronę Afroamerykanina, czym sprowadza na siebie oraz rodzinę falę nienawiści i pogardy mieszkańców Maycomb.
Książka doskonale, bo z wielu perspektyw, opisuje problem rasizmu, obecnego w Stanach Zjednoczonych w czasach wielkiego kryzysu.
14/15 „Makbet” – William Shakespeare
Chyba najbardziej współczesny dramat w dorobku angielskiego dramaturga doczekał się licznych ekranizacji i adaptacji teatralnych.
Poruszany tam problem władzy, sprzeniewierzenia zasad moralnych, gotowość do zbrodni w imię jej osiągnięcia nadal jest aktualny.
Makbetowi, tanowi Kawdoru, po jednej z bitew trzy wiedźmy wróżą przejęcie korony Szkocji. Ten, by dopomóc przepowiedni, za namową żony decyduje się na morderstwo króla Dunkana goszczącego w zamku głównego bohatera.
15/15 „Folwark zwierzęcy” – George Orwell
Z pozoru niewinna historia o życiu zwierząt na folwarku, przy głębszej lekturze okazuje się satyrą na rewolucję rosyjską.
Zwierzęta, po płomiennej przemowie knura Majora, postanawiają uwolnić się spod jarzma człowieka i przejąć władzę nad folwarkiem. Jednak szybko rewolucja zjada własny ogon.
Orwell, mówiąc o utworze, przyznaje, że „chciałem wyrazić w nim myśl, iż ów szczególny rodzaj rewolucji (gwałtowna rewolucja oparta na konspiracji, z motorem napędowym w postaci nieświadomie żądnych władzy osób) może doprowadzić jedynie do zmiany władców”.
Źródło: kultura.onet.pl/ksiazki/15-ksiazek-ktore-kazdy-powinien-przeczytac